«شدت» يك زمينلرزه از روي آثار خرابيها و تأثيراتي كه زمينلرزه بر انسان و تأسيسات ميگذارد مشخص ميشود. شدت ارتعاشات حاصل از زمينلرزه با يك مقياس دوازدهگانه به نام «مركالي»، كه بر مبناي مقدار خسارات سطحي توصيف ميشود، مشخص ميگردد. اين مقياس كه كاملاً حالتي كيفي و توصيفي دارد از يك (I ) كه نمايشگر ارتعاشاتي بسيار ضعيف و غيرمحسوس است شروع ميشود و به دوزاده (XII ) كه شدت خرابي آن فاجعهآميز است ختم ميگردد.
بايد توجه داشت كه شدت زمينلرزه با افزايش فاصله از مركز آن، كاهش مييابد. خطي كه تمام نقاطي را كه يك شدت بخصوص از زمينلرزه را تحمل كردهاند به هم وصل ميكند به نام «خط همشدت» (خط هملرز) موسوم است.
در شرايط مساوي،هرچه عمق كانوني زمينلرزه كمتر باشد، قدرت تخريب آن بيشتر ميشود. گرچه با دورشدن از خاستگاه زمينلرزه از قدرت تخريبي آن كاسته ميشود، ولي امواج زمينلرزه ممكن است در رسيدن به خاكها يا محل گسلهاي ديگر تشديد شوند. از اين روست كه خطر زمينلرزه معمولاً در زمينهايي كه از رسوبات منفصلتشكيل شدهاند، بيش از نقاطي است كه در زير آن سنگ بستر قرار گرفته است.
امروزه بشر قادر است سازههاي مقاوم در برابر زمينلرزه را طراحي و به اجرا درآورد. به عنوان مثال در سال1357 زمينلرزهاي شهر طبس و.....روستاي اطراف آن را ويران كرد و حدود15000
كشته برجاي گذارد، در صورتي كه زمينلرزهاي با بزرگي بيشتر كه ....سال بعد از آن در كشور ژاپن به وقوع پيوست خسارات نسبتاً كم و تنها 104 كشته به همراه داشت.
بزرگي
بزرگي يك زمينلرزه مقياسي از ميزان انرژي رها شده را بدست ميدهد. هرچه تنش ذخيره شده در سنگ، قابل از ايجاد گسيختگي بيشتر باشد، مقدار انرژي آزاد شده و به همراه آن بزرگي زلزله افزايش خواهد يافت. «بزرگي» زمينلرزه رابطههاي مستقيم با مقاومت سنگها نيز دارد. هرچه سنگ مقاومتر باشد، تنش زيادتري لازم است تا آن را بشكند و در نتيجه، پس از شكستن، انرژي بيشتري آزاد ميكند.
بزرگي زمينلرزه را از روي دامنهي امواج ثبت شده در لرزهنگاشت تعيين ميكنيم. مفهوم بزرگي را اول بار دانشمندي به نام «ريشتر» و آن هم براي زمينلرزههاي ايالت كاليفرنياي آمريكا (محدوده گسل معروف سناندرياس) ارائه داد. امروزه از تعريفي كه ريشتر براي بزرگي بيان داشته در ديگر نقاط جهان نيز بهره گرفته ميشود. همان گونه كه ميدانيم؛ امواج زمينلرزه با دورشدن از مركز به تدريج مستهلك شده و از دامنههاي ارتعاشات آن كاسته ميشود. طبق تعريف، لگاريتم اندازههاي دامنههاي زمينلرزه برحسب هزارم ميليمتر را در لرزهنگار استانداردي كه در.... كيلومتري مركز زمينلرزه قرار گرفته باشد، بزرگي مينامند. امروزه با استفاده از روشهايي ميتوان با هر دستگاه لرزهنگاري كه در هر فاصله از مركز زلزله قرار داشته باشد، بزرگي را محاسبه كرد. وجود اندازههاي لگاريتمي باعث ميشود كه اگر دامنههاي امواج.... برابر تغيير نمايد؛ بر مقياس بزرگي يك واحد افزوده شود. بررسيها نشان دادهاند كه با افزايش يك واحد به بزرگي، ميزان انرژي رها شده توسط زمينلرزه، حدود....برابر بيشتر ميشود.
بزرگي زمينلرزهها را معمولاً با يك عدد صحيح و يك رقم اعشار نشان ميدهند. تاكنون در دنيا زمينلرزهاي كه بزرگي آن بيش از....ريشتر باشد به ثبت نرسيده است. ظاهراً مقاومت سنگهاي سازندهي پوستهي زمين به گونهاي است كه هيچ سنگي در مقادير انرژي بيش از اين نميتواند بدون آنكه گسيخته شود باقي بماند. به بياني ديگر توانايي سنگها براي ذخيرههاي انرژي به صورت تغيير شكل كشسان، حدي دارد و آن هم چيزي حدود....ريشتر است. براي مقايسه بد نيست بدانيم كه انرژي بمب اتمي كه هيروشيما را در پايان جنگ جهاني دوم ويران كرد معادل انرژي يك زمينلرزههاي.... ريشتري بوده است.